Vải Lụa tơ tằm là gì? Đặc điểm, Nguồn gốc, Tất tần tật về Lụa tơ tằm

Lụa tơ tằm từ lâu đã được biết đến là một chất liệu cao cấp, thường chỉ được sử dụng trong hoàng tộc thời phong kiến. Nó được ví như "nữ hoàng" của các loại sợi tơ nhờ vào độ mềm mịn, bóng bẩy và cảm giác thoải mái tuyệt đối khi mặc. Trang phục từ lụa tơ tằm không chỉ mang đến sự thoáng mát, dễ chịu mà còn thể hiện sự sang trọng và tinh tế.

Lụa tơ tằm là một loại sợi tự nhiên có độ sáng bóng và độ bền cao, cùng với lịch sử kinh doanh lâu đời trên toàn thế giới. Đây là biểu tượng của sự thanh lịch và đẳng cấp, bởi chi phí sản xuất cao và vẻ ngoài thanh tao mà nó mang lại. Với chất lượng tuyệt vời, lụa tơ tằm đã trở thành lựa chọn hàng đầu cho các sản phẩm thời trang cao cấp

Vậy, thành phần chính của lụa tơ tằm là gì? Nó có ưu, nhược điểm gì và ứng dụng như thế nào trong cuộc sống hiện đại? Hãy cùng Trang Phục Hồng Hạnh khám phá thêm qua bài viết sau!

Lụa tơ tằm là gì?

Lụa tơ tằm là một loại vải mỏng, mịn màng, được làm từ sợi tơ tằm - một trong những loại sợi tự nhiên quý hiếm và đắt đỏ nhất trên thế giới. Sợi tơ tằm có cấu trúc đặc biệt với tiết diện gần giống hình tam giác, giúp phản chiếu ánh sáng ở nhiều góc độ khác nhau, tạo ra vẻ óng ánh đặc trưng mà không loại vải nào sánh được. Thành phần chính của sợi tơ là chất Fibroin, chiếm đến 75%, được tạo ra từ quá trình nhả kén của con tằm ăn lá dâu.

Tơ tằm có độ bền rất cao, gần bằng thép và có khả năng đàn hồi tốt hơn 20%. Nhờ vào tính chất ưu việt này, tơ tằm còn được sử dụng trong các lĩnh vực đặc biệt như làm áo chống đạn. Tuy nhiên, khi gặp nước, độ bền của tơ sẽ giảm khoảng 20%, nhưng vẫn vượt trội hơn so với nhiều loại sợi khác.

Được dệt từ chính sợi tơ của con sâu bướm hay còn được gọi là con tằm. Sự cầu kỳ trong quy trình sản xuất, từ việc nuôi tằm, lấy kén đến dệt lụa, cùng với đặc tính quý hiếm của nguyên liệu, khiến lụa tơ tằm luôn nằm trong danh sách những loại vải xa xỉ và đắt đỏ nhất trên thị trường. Vải lụa tơ tằm không chỉ mềm dẻo, óng ả mà còn được coi là "thượng phẩm" tại các cửa hàng thời trang cao cấp.

Nguồn gốc, xuất xứ của lụa tơ tằm

Nói đến tơ tằm không thể không nhắc đến Trung Quốc - cái nôi của thứ vải xa xỉ & con đường tơ lụa nổi tiếng trong lịch sử.

Lụa tơ tằm có nguồn gốc từ Trung Quốc hơn 6000 năm trước. Theo truyền thuyết, Hoàng hậu Luy Tổ vô tình phát hiện ra cách lấy sợi từ kén tằm khi một chiếc kén rơi vào tách trà nóng và tạo nên những sợi tơ óng ả. Kể từ đó, quy trình ươm tơ, dệt lụa ra đời và trở thành ngành nghề chủ đạo tại Trung Quốc.

Lụa tơ tằm ban đầu chỉ được sử dụng trong hoàng tộc và quý tộc, sau đó dần trở nên phổ biến hơn, không chỉ dành cho vua chúa mà cả tầng lớp trung lưu.

Vào thế kỷ II TCN, với việc hình thành Con đường tơ lụa, lụa tơ tằm đã trở thành một sản vật có giá trị, được buôn bán và trao đổi khắp châu Á, châu Âu. Tuyến đường này kéo dài từ Trung Quốc qua Mông Cổ, Ấn Độ, Trung Đông và đến tận Địa Trung Hải, mang lụa tơ tằm đi khắp thế giới, khiến nó trở thành biểu tượng của sự xa xỉ và quý phái.

Tại Việt Nam, nghề dệt lụa tơ tằm đã xuất hiện từ thời vua Hùng thứ 6, với công chúa Thiều Hoa là người đầu tiên khởi xướng việc dệt lụa.

Các làng nghề truyền thống như Vạn Phúc (Hà Nội), Mỹ Á, Duy Xuyên đã trở nên nổi tiếng với các sản phẩm lụa chất lượng cao, được bảo tồn và phát triển cho đến ngày nay. Sự kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống và sự sáng tạo đã giúp Việt Nam trở thành một trong những quốc gia có sản phẩm lụa tơ tằm nổi bật trên thế giới.

Quy trình sản xuất lụa tơ tằm

Quy trình sản xuất lụa tơ tằm đòi hỏi kỹ thuật tinh xảo và trải qua nhiều bước thủ công phức tạp:

Bước 1: Chăn tằm

Thời điểm thích hợp nhất để nuôi tằm là vào mùa xuân và mùa thu, khi thời tiết mát mẻ, dễ chịu. Tằm cái có thể đẻ từ 300 đến 500 quả trứng mỗi lần.

Các trứng này sau đó được ấp trong môi trường được kiểm soát chặt chẽ cho đến khi nở thành ấu trùng (sâu bướm). Quá trình từ khi tằm nở cho đến lúc sẵn sàng nhả kén kéo dài khoảng 6 tuần, trải qua 4 lần lột xác và được chia thành 5 độ tuổi khác nhau.

Tằm chủ yếu ăn lá sắn, lá thầu dầu, nhưng lá dâu vẫn là thức ăn chất lượng nhất, vì được trồng ở vùng đất sạch, không có hóa chất và nguồn nước ô nhiễm.

Tằm ăn liên tục cả ngày lẫn đêm, và mất khoảng 6 tuần để phát triển đến kích thước tối đa (khoảng 3 inch). Khi đến giai đoạn này, tằm sẽ ngừng ăn và bắt đầu ngóc đầu lên, báo hiệu chúng đã sẵn sàng cho quá trình nhả kén.

Bước 2: Nhả kén

Con tằm được gắn lên một khung tre hoặc né làm từ thân cây đay, tạo thành 5 lớp với những ô hình chữ nhật thoáng khí. Khi đó, tằm sẽ bắt đầu quay kén bằng cách xoay người theo hình số 8 khoảng 300.000 lần - một quá trình kéo dài từ 3 đến 8 ngày.

Mỗi con tằm chỉ tạo ra một sợi tơ dài khoảng 100 mét, sợi này được kết dính bằng một loại gel tự nhiên gọi là sericin.

Bước 3: Ươm tơ

Sau khi tằm hoàn tất quá trình nhả kén, chúng sẽ tự bao bọc mình trong kén. Đây là thời điểm thích hợp để thu hoạch tơ vì nếu để lâu, tằm sẽ nở thành ngài và phá hủy kén để thoát ra ngoài, làm hỏng cấu trúc kén.

Quá trình ươm tơ bắt đầu bằng việc thả kén vào nước sôi để làm mềm và hòa tan lớp gel liên kết.

Đây là bước quan trọng nhằm duy trì độ liên tục của sợi tơ. Sau đó, từng sợi tơ được kéo ra và quấn cẩn thận lên cuộn.

Bước 4: Quay tơ

Trong quá trình sản xuất lụa truyền thống, bánh xe kéo sợi đóng vai trò quan trọng không thể thay thế. Mặc dù ngày nay công nghệ công nghiệp hiện đại có thể tăng tốc quá trình này, nhưng về cơ bản nó chỉ mô phỏng lại các chức năng của bánh xe quay sợi cổ điển.

Khi quay tơ, sợi tơ đã được làm sạch và nhuộm màu sẽ được cuộn cẩn thận lên các suốt chỉ. Việc này giúp các sợi tơ nằm phẳng và đều, sẵn sàng cho giai đoạn dệt tiếp theo. Phương pháp quay tơ có thể thực hiện bằng tay, sử dụng máy quay hoặc công nghệ hiện đại hơn như máy kéo sợi tự động.

Bước 5: Dệt lụa

Dệt Lụa tơ tằm là bước tiếp theo trong quá trình sản xuất và có nhiều kỹ thuật khác nhau, trong đó phổ biến nhất là dệt satin, dệt trơn và dệt thoáng. Mỗi kỹ thuật dệt sẽ quyết định độ dày, mỏng, mềm hoặc cứng của tấm lụa thành phẩm. Quy trình này đòi hỏi tay nghề cao để đảm bảo các sợi tơ được dệt chặt chẽ, tạo nên chất liệu mềm mại, óng ả của lụa tự nhiên.

Bước 6: Nhuộm lụa

Sau khi hoàn tất quá trình dệt, lụa sẽ trải qua giai đoạn nhuộm màu – bước cuối cùng để tạo nên vẻ đẹp tinh tế và hoàn thiện. Trước khi nhuộm, lụa được ngâm trong nước nóng để loại bỏ hoàn toàn lớp keo sericin còn sót lại trên sợi.

Tại các làng nghề truyền thống, nguyên liệu nhuộm thường được chiết xuất từ tự nhiên như vỏ cây, lá hoặc rễ, giúp tạo ra những màu sắc vừa đẹp vừa an toàn cho sức khỏe. Bên cạnh đó, những công nghệ in hiện đại như in hoạt tính cũng được ứng dụng để tạo ra những hoa văn, họa tiết phức tạp và đầy nghệ thuật trên tấm Lụa tơ tằm.

Phân loại lụa tơ tằm

Hiện nay, lụa tơ tằm được chia thành nhiều loại với các đặc điểm khác nhau, phù hợp với từng ứng dụng cụ thể.

Phân loại vải lụa tơ tằm phổ biến nhất hiện nay là:

• Lụa trơn 100% Habotai
• Lụa Satin
• Lụa Jacquard in hoa
• Lụa Twill
• Lụa Twist

Vải Satin tơ tằm

Satin tơ tằm là loại lụa có độ bóng cao và cảm giác mượt mà khi chạm vào. Loại vải này rất phổ biến trong việc may các sản phẩm thời trang cao cấp, váy cưới và đồ nội thất.

Đặc điểm của lụa satin tơ tằm:

• Mặt vải trơn bóng, sáng và mịn.
• Cảm giác mềm mại, mát mẻ khi mặc.

Vải Muslin tơ tằm

Đây là loại vải lụa mỏng, nhẹ và thoáng mát, thường được sử dụng để may các sản phẩm quần áo mùa hè hoặc khăn choàng.

Vải Crepe tơ tằm

Vải crepe có kết cấu nhăn tự nhiên, mang lại vẻ đẹp thanh lịch và nhẹ nhàng. Vải này thường được sử dụng để may váy dạ hội, trang phục công sở.

👩‍🦰 Mời các nàng ghé xem thêm Khám phá 100+ Mẫu Áo Dài Cách Tân Đẹp Nhất Hiện Nay 👈 Bấm vào đây nhé !!kk

Đặc tính vật lý và hóa học của lụa tơ tằm

Lụa tơ tằm không chỉ nổi bật về vẻ ngoài mà còn có các đặc tính vật lý và hóa học độc đáo:

Tính chất vật lý

• Kết cấu sợi vải hình đa giác khi được ánh sáng chiếu vào các góc khác nhau sẽ cho màu sắc khác nhau
• Bề mặt mịn, sờ một lúc sẽ thấy bề mặt vải ấm dần lên
• Vải nhẹ dễ bay trong gió
• Tích điện kém

Tính chất hóa học

• Khả năng trượt nước nhẹ, nhanh khô
• Dễ hư hỏng khi tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời
• Dẫn nhiệt kém, phù hợp mặc dưới thời tiết nóng hoặc lạnh
• Tiếp xúc với mồ hôi có thể bị ố (vải trắng)
• Độ liên kết sợi vải giảm 20% khi tiếp xúc với nước (nên giặt khô)

Tính chất cơ học

• Sở hữu độ bền khá tốt
• Độ co giãn không cao
• Cho trải nghiệm mặc tốt, thân thiện với da

Cấu trúc bên ngoài

• Mịn màng, mượt mà
• Là loại sợi tự nhiên chắc chắn nhất, có độ bền gần bằng thép, là thành phần tạo nên áo chống tên độc
• Kém bền trong môi trường ẩm hoặc dính nước
• Ánh sáng có thể xuyên qua, tạo nên sự óng ánh, đẹp đẽ
• Co giãn trung bình và kém

Cấu trúc bên trong

• Giữ nước tốt, lên tới 11%
• Không bền khi tiếp xúc với nhiệt độ cao, ánh nắng trực tiếp hoặc khi bị sâu bọ cắn phá
• Không tan trong mineral acid
• Bị ố vàng bởi mồ hôi
• Tan trong axit sunphuric
• Hay dính bết vào da

Ưu điểm và nhược điểm của lụa tơ tằm

Tuy được ví như “Nữ hoàng” của các loại tơ hay vải lụa, lại có mức giá thành cao nhưng không phải chất vải này không có nhược điểm. Cùng Trang Phục Hồng Hạnh điểm qua một số nhược điểm và ưu điểm của loại vải này nhé.

Ưu điểm:

• Sang trọng và mềm mại, mang lại cảm giác thoải mái.
• Khả năng thấm hút mồ hôi tốt, thoáng mát vào mùa hè.
• Cách nhiệt tốt, giữ ấm vào mùa đông.
• Là chất liệu tự nhiên, an toàn cho da, thân thiện với môi trường.
• Vải mịn, nhẹ và có độ suông nên phù hợp để may những loại đồ mỏng, thướt tha hay đồ nữ như váy hay áo dài.
• Vải rất thoáng, mặc mùa đông thì ấm áp, mặc vào mùa hè thì mát mẻ
• Vải lụa tơ tằm giữ mùi thơm tốt và lâu hơn những loại vải thông thường
• Ứng dụng đa dạng trong nhiều lĩnh vực khác nhau
• Lụa tơ tằm thấm mồ hôi rất tốt
• An toàn và thân thiện với làn da

Nhược điểm:

• Dễ nhăn và khó giặt ủi.
• Dễ bị hỏng khi tiếp xúc với hóa chất mạnh hoặc phơi dưới ánh nắng quá lâu.
• Giá thành cao so với các loại vải khác.
• Dễ bị mối mọt do là vải tự nhiên 100%
• Dệt mật độ sợi thưa nên dễ bị rách
• Bảo quản rất cầu kỳ, từ bước giặt giũ hay phơi phóng.
• Dễ bị phai màu

Ứng dụng của vải lụa tơ tằm trong cuộc sống hiện nay

Trong trang trí nội thất

Lụa tơ tằm thường được sử dụng để làm rèm cửa, vỏ gối, ga trải giường cao cấp. Nhờ độ bóng và mềm mại, các sản phẩm nội thất từ lụa tơ tằm mang đến sự sang trọng và đẳng cấp.

Ngành thời trang may mặc

Lụa tơ tằm được ưa chuộng trong các bộ trang phục cao cấp:

• May áo dài: Trang phục truyền thống Việt Nam như áo dài truyền thống thường được may từ lụa tơ tằm, mang lại vẻ đẹp duyên dáng và tinh tế.
• May áo sơ mi: Những chiếc áo sơ mi lụa tơ tằm thường có độ mềm mại, bóng mượt và thoáng mát.
• May đồ bộ mặc nhà, pijama, đầm lụa: Lụa tơ tằm tạo cảm giác dễ chịu khi mặc, phù hợp để may đồ ngủ, đồ mặc nhà.
• May các loại váy đầm: Lụa tơ tằm thường được sử dụng để may đầm ngủ hoặc các bộ váy công sở, mang lại phong cách lịch sự, sang trọng.

áo dài Vải Lụa Tơ Tằm

Những làng nghề lụa tơ tằm nổi tiếng tại Việt Nam

Việt Nam tự hào với nhiều làng nghề sản xuất lụa tơ tằm có truyền thống lâu đời:

Làng lụa Vạn Phúc - Hà Nội

Làng lụa Vạn Phúc là một trong những làng nghề lụa nổi tiếng nhất Việt Nam, với lịch sử hàng trăm năm. Sản phẩm lụa Vạn Phúc được đánh giá cao về chất lượng và mẫu mã.

Làng lụa Duy Xuyên

Đây là làng nghề truyền thống tại Quảng Nam, nơi sản xuất ra những sản phẩm lụa mỏng, nhẹ và chất lượng.

Làng lụa Tân Châu

Nằm ở An Giang, lụa Tân Châu nổi tiếng với sản phẩm lụa lãnh Mỹ A, một loại lụa được nhuộm từ trái mặc nưa tự nhiên.

Nhận biết lụa tơ tằm thật và lụa pha

Để phân biệt lụa tơ tằm thật và lụa pha, bạn có thể áp dụng các cách sau:

• Quan sát dưới ánh sáng: Lụa tơ tằm thật có độ bóng tự nhiên, khi nhìn dưới ánh sáng có thể thấy sự chuyển màu nhẹ.
• Đốt: Khi đốt một mẫu nhỏ, lụa tơ tằm thật sẽ cháy và có mùi giống như tóc cháy, tro lụa sẽ tan ra khi chạm tay.
• Quan sát: Lụa tơ tằm thật có bề mặt mềm mại, trơn mịn và không có cảm giác thô ráp như lụa pha.

Lụa tơ tằm đắt không? Giá lụa tơ tằm cao cấp bao nhiêu?

Lụa tơ tằm thuộc dòng vải cao cấp, do đó giá thành của nó thường khá cao. Tùy thuộc vào chất lượng và loại lụa, giá lụa tơ tằm có thể dao động từ vài trăm nghìn đến hàng triệu đồng mỗi mét vuông. Các sản phẩm từ lụa tơ tằm như áo dài, váy lụa, ga gối có thể lên đến vài triệu đồng.

Các thương hiệu lụa tơ tằm nổi tiếng ở Việt Nam

• Lụa tơ tằm Thái Tuấn: Thương hiệu nổi tiếng với các sản phẩm thời trang từ lụa cao cấp, đặc biệt là áo dài.
• Lụa tơ tằm Bảo Lộc: Được sản xuất tại Bảo Lộc, Lâm Đồng, đây là thương hiệu lụa chất lượng cao được nhiều người tin dùng.

👩‍🦰 Mời các nàng ghé xem thêm các mẫu Top 10 Mẫu Áo Dài Truyền Thống Đẹp Nhất 2024👈 Bấm vào đây nhé !!

Cách giặt và bảo quản lụa tơ tằm

Để duy trì độ bền và vẻ đẹp của lụa tơ tằm, bạn cần lưu ý:

• Giặt tay bằng nước lạnh hoặc nước ấm, tránh sử dụng chất tẩy rửa mạnh.
• Tránh vắt mạnh hoặc phơi dưới ánh nắng trực tiếp.
• Ủi ở nhiệt độ thấp và là mặt trái của vải để tránh làm hỏng bề mặt lụa.

Một số thắc mắc về lụa tơ tằm

Lụa tơ tằm có nhăn không?

Có thể bạn chưa biết, nhưng các loại vải làm từ 100% sợi tự nhiên, bao gồm lụa tơ tằm, đều có khả năng bị nhăn. Mức độ nhăn của vải sẽ tùy thuộc vào chất liệu và cách sử dụng. Lụa tơ tằm cũng không ngoại lệ, và độ nhăn sẽ khác nhau dựa trên cách bạn bảo quản và sử dụng trang phục. Khi lụa bị nhăn, bạn có thể là phẳng như với các loại vải khác, tuy nhiên, lụa tơ tằm yêu cầu sự cẩn thận và kỹ lưỡng hơn.

Cách xử lý khi lụa tơ tằm bị nhăn

Để xử lý lụa tơ tằm nhăn đúng cách, bạn cần lưu ý các bước sau:

1. Giặt lụa: Tốt nhất là nên giặt khô. Nếu bạn giặt bằng nước, hãy sử dụng nước lạnh. Một mẹo nhỏ để bảo quản lụa tốt hơn là ngâm trang phục trong nước đá khi giặt. Tránh vò quá mạnh, chỉ cần vò nhẹ nhàng và giũ qua để tránh làm hỏng sợi vải.

2. Là (ủi) lụa: Khi là lụa tơ tằm, nên chọn chế độ là phù hợp, lý tưởng nhất là sử dụng bàn là hơi nước để tránh làm cháy hoặc làm mất độ bóng của lụa.

3. Bảo quản khi mặc: Để hạn chế nhăn, bạn nên tránh ngồi nhiều hoặc gấp trang phục lụa trong thời gian dài. Điều này sẽ giúp quần áo giữ được dáng vẻ mịn màng và ít nhăn hơn.

Trên đây là những chia sẻ từ Trang Phục Hồng Hạnh về chất liệu lụa tơ tằm, từ khái niệm, nguồn gốc cho đến quy trình sản xuất, ưu nhược điểm và cách bảo quản. Lụa tơ tằm thực sự là một loại vải đẹp, độc đáo và có tính ứng dụng cao trong đời sống. Hy vọng với những thông tin hữu ích này, bạn sẽ biết cách sử dụng và bảo quản lụa tơ tằm một cách hiệu quả nhất.

Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào, đừng ngần ngại để lại bình luận để Trang Phục Hồng Hạnh có thể giải đáp và hỗ trợ bạn thêm nhé!